A proposito di Dialetto e radici
Una bòta l’évji un grän spuşai, e intäntu ch'i féva al pränzu a spôşa - ' vigna ch'a scapji - l'à faj un pötu suagnà. Pòvra fiòla, ' càpita nò?
Teuci in ristà là, e l'è par la vargògna l'à ȥii: « Drêuvti, tèra, che mê i sprufunda ».
L'à gnän furnê da ȥiru, che int'i paviméntu a fasi un beugiu, e lê a cagia déntu.
Quän ch'l'à bén rivà in fundu, a vöga che in giru l'i tôtu bèlu, cûma ' füsa al paradiso, a l'éi änca un bèl'òmu.
Cul bèl'òmu a ȥÎj che lü l'éva i sò pötu, e a ringrazia da 'vé fajru insê bèlu. E par miu ringrazièra a faj tänci bì rigali.
A spöşa a vÎgna indrê sêu la tèra, pina 'l rigali e tôta cunténta.
Una sò amişa — gilôşa da côl ch'l'à vêustu — a pénsji da marièsi änca lê, par pudì 'vé 'nchè lê teuci cü bì rigali.
Difati, pòc ténpu dòpu, l'amişa a spôssi. E intän ch’i féna al pränzu, a sfòrza sêusi per fè un pötu änca lê, magara püsè suagnà da rótu.
Sfòrza e sfòrza, invécia d'un bèl pitón a vÎgna fói un pitarlÎn, che gnänca cü a riva in sintêu. Già, l'éva pitòst' un lufarlÎn.
Lê però a ȥé istösu côl ch'l'éva ȥÎj a sò amişa: « Drêuvti tèra, che mê i sprufunda! ».
änca stabòta i paviméntu a drêussi, e lê a cagia déntu int’i beugiu.
Cumè ch'l'à rivà in fundu, a vöga ch'l'i tôtu brêutu, e änca a ròmu ch'a scuntra l'i brêutu 'mè i sèt’ôri al nòcia.
Is òmu a ȥê ch'a l'è i sò pitarlÎn (o miu, i sò lufarlÎn), e pròpiu parchê l'à fajru insê brêutu a bötsi a giarni drÎi. E ' batra. Giò bòti, e giò bòti!
Quän ch'a spôşa a vÎgn’indrê sêu la tèra, l'i tôta şmurfià e mazacrà.
O génci, fi mÎa cüntu sül cü; cumè 'l ténpu a fa côl ch'a vêu lü, e i pÎjti ti pu mÎa quandéi!
Questa şénpia è stata raccontata da Pollastro Anna Maria in Pomella che l’aveva sentita dalla nonna materna PIerina Fonio ved. Pollastro.
Finita la storia, pregevole per asciuttezza narrativa, segue la tradizionale conclusione. Che qui non è tradizionale per niente, e presuppone un uditorio più di adulti che di bambini ( o génci...), sostanziandosi in proverbi fisiologico-metereologici (ténpu e cü) che sono un invito e un inno alla sincerità e alla naturalezza.
Citazioni da Gajà Spitascià Volume II, pagina 316
Nella foto: donna maritata a Galliate
Nessun commento:
Posta un commento